Champagne không chỉ nổi tiếng vì những bong bóng tinh tế mà còn vì sự đa dạng trong cách sản xuất và nhà làm ra chúng. Việc hiểu được những thuật ngữ nhỏ trên nhãn chai giúp bạn chọn Champagne phù hợp khẩu vị cũng như đánh giá chất lượng. Dưới đây là phân loại chính các nhà sản xuất Champagne, các ký hiệu nhãn, và những điểm đặc trưng bạn nên biết.
1. Các loại nhà sản xuất Champagne
Loại |
Đặc điểm chính |
Maison (Những nhà sản xuất lớn) |
Các “Grande Maison” thường có thương hiệu nổi bật, khả năng mua nho từ nhiều vùng, nhà máy lớn, sức sản xuất lớn. Ví dụ như Moët & Chandon, Veuve Clicquot, Bollinger, Ruinart… |
Coopérative (Hợp tác xã) |
Những người trồng nho trong vùng hợp lại (cooperative), cung cấp nho cho hợp tác xã để chế biến, rồi rượu được dán nhãn hợp tác hoặc đôi khi dưới tên của thành viên. Nicolas Feuillatte là một ví dụ lớn. |
Vignerons/ Grower Producers |
Những nhà làm rượu tự trồng và gần như tự sản xuất tất cả từ nho đến rượu. Họ có thể rất nhỏ, tập trung vào terroir, phong cách cá nhân, với sản lượng hạn chế. |
2. Các ký hiệu thường gặp trên nhãn & ý nghĩa
Mỗi chai Champagne tại vùng Champagne (Pháp) đều có một mã chuyên nghiệp gồm hai chữ cái (và số đăng ký) cho biết loại nhà sản xuất/chức năng của họ. Dưới đây là các ký hiệu chính, cách hiểu và ví dụ:
Ký hiệu |
Tên tiếng Pháp |
Ý nghĩa |
NM – Négociant-Manipulant |
Nhà mua + chế biến |
Người sản xuất mua toàn bộ hoặc một phần nho (hoặc men, dịch nho), pha trộn, lên men, đóng chai dưới nhãn của mình. Hầu hết các Maison lớn là NM. |
RM – Récoltant-Manipulant |
Người làm rượu vườn |
Người trồng nho và làm rượu chủ yếu từ nho của mình, ít hoặc không mua nho từ bên ngoài (một số quy định cho phép một lượng nhỏ). Được xem là như “grower Champagne”. |
CM – Coopérative-Manipulant |
Hợp tác xã sản xuất |
Các thành viên hợp tác xã đóng góp nho; hợp tác xã lên men, pha trộn và đóng chai, rồi bán dưới các nhãn của họ. |
RC – Récoltant-Coopérateur |
Người thu hoạch hợp tác |
Một nhà trồng nho riêng lẻ, nhưng dùng nhà máy của hợp tác xã để sản xuất rượu; sản phẩm được đóng chai dưới tên của họ. |
SR – Société de Récoltants |
Công ty thu hoạch |
Một nhóm người trồng nho (có thể cùng gia đình hoặc hợp đồng chung) chia sẻ việc làm rượu và tiếp thị sản phẩm riêng. |
ND – Négociant-Distributeur |
Nhà phân phối |
Doanh nghiệp mua Champagne đã hoàn thiện (bottled) từ nhà sản xuất khác rồi phân phối dưới nhãn của mình. |
MA – Marque d’Acheteur / Marque Auxiliaire |
Nhãn hiệu của người mua |
Nhãn hiệu thuộc quyền của người mua/chương trình riêng (supermarket, nhà hàng,…), sản phẩm được làm bởi nhà sản xuất khác nhưng dán nhãn theo người mua. |
3. Một vài điểm thú vị & lưu ý trong đánh giá Champagne
“Terroir” và tính riêng biệt: Các nhà RM hoặc SR thường thể hiện rõ “terroir” – tức là vị đất, đá, độ cao, hướng nắng, khí hậu của vườn nho. Nếu bạn muốn thử Champagne có cá tính cá nhân, chọn RM hay SR.
Quy định pháp lý và tiêu chuẩn AOC: Champagne phải được sản xuất trong vùng Champagne có AOC, tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về giống nho (chủ yếu Pinot Noir, Chardonnay, Pinot Meunier), thời gian ủ men, áp suất trong chai, v.v. Điều này bảo đảm chất lượng & đặc trưng. (Thông tin này là nền tảng nhưng mình không chi tiết trong bài này để tập trung vào phân loại nhà sản xuất.)
Sự khác biệt trong phong cách: Nhà lớn (Maison) thường hướng đến sự ổn định, mẫu rượu dễ nhận diện, sản xuất số lượng lớn. Grower champagne (RM...) thường nhỏ hơn, thử nghiệm hơn, đặc biệt với những niên vụ (vintage) riêng biệt.
Tỷ lệ sử dụng nho mua ngoài: Theo quy định, một số loại như NM có thể mua rất nhiều nho bên ngoài; trong khi RM gần như phải dùng nho của vườn vườn mình (thường tối thiểu 95%).
Ưu tiên dựa trên khẩu vị & mức giá: Người sành rượu thường chấp nhận giá cao hơn để thử các cuvée hiếm, cuvée vintage hoặc Champagnes từ vườn có danh tiếng Grand Cru / Premier Cru. Người mới có thể chọn các Maison nổi tiếng vì dễ tìm, giá linh hoạt, phong cách quen thuộc.
4. So sánh Maison vs Grower vs Cooperative
Tiêu chí |
Maison (NM) |
Co-op (CM / RC…) |
Grower / Vignerons (RM / SR) |
Quy mô sản xuất |
Rất lớn, có khả năng cung cấp toàn cầu |
Trung bình tới lớn (tùy hợp tác xã) |
Nhỏ, sản lượng giới hạn |
Ổn định / tiêu chuẩn hóa hương vị |
Cao – mong muốn khách hàng nhận diện dễ dàng |
Tương đối ổn định nếu hợp tác xã có quy trình chuẩn |
Biến đổi lớn hơn theo niên vụ, terroir, kỹ thuật riêng |
Giá cả |
Từ trung bình tới cao, có nhiều sản phẩm phổ biến |
Giá trung bình tùy loại |
Thường cao cho cuvée đặc biệt, vintage, sản xuất thủ công |
Cá tính & sự độc đáo |
Ít thay đổi phong cách, tiêu chí thương mại quan trọng |
Pha trộn giữa ổn định và cá tính vùng |
Rất cá nhân, có thể khác biệt rõ rệt từ vườn này sang vườn khác |
Thông tin trên nhãn |
Có ký hiệu NM; nhiều Maison công khai thời gian lão hóa, niên vụ, blend |
Có ký hiệu CM hay RC; đôi khi sản phẩm dán nhãn hợp tác xã hoặc tên thành viên |
Chữ RM hoặc SR; thường ghi rõ vườn, điều kiện làm nho, đôi khi canh tác hữu cơ / sinh học |
Tạm kết
Khi bạn đang chọn một chai Champagne:
Hãy nhìn vào ký hiệu hai chữ cái (NM, RM, CM, RC, SR, ND, MA…), đó là chìa khóa để hiểu ai là người sản xuất, nguồn gốc nho, mức độ kiểm soát trong sản xuất.
Nếu ưu tiên ổn định, dễ tìm, Maison NM có thể là lựa chọn tốt.
Nếu bạn muốn nhiều cá tính, phong cách riêng, phản ánh terroir, hãy tìm các Champagne RM hoặc SR.
Đừng quên xem niên vụ (vintage), chủng nho, độ ngọt (Brut, Extra-Brut, Sec, Demi-Sec…) và liệu sản phẩm có được sản xuất theo tiêu chí hữu cơ, biodynamic hay không nếu bạn quan tâm.
---------------------------
D.CHEERY WINE - NƠI THỎA MÃN ĐAM MÊ RƯỢU VANG CỦA BẠN
☎️ Hotline: 0934 31 23 23
☎️ Hotline dự phòng: 0969 772 656
📍SN 436 Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, Quảng Ninh